2ο Δημοτικό Σχολείο Γρεβενών Ε1΄τάξη                                                     Γρεβενά 9 Νοεμβρίου 2012

Το πρώτο τμήμα της Πέμπτης τάξης (Ε1΄) του 2ου Δημοτικού Σχολείου Γρεβενών  στα πλαίσια του προγράμματος Πολιτιστικών Θεμάτων πραγματοποιεί το Σχολικό Έτος 2012-2013 δραστηριότητα με τίτλο:   «Ιστορία, πολιτισμός, ήθη-έθιμα, παραδοσιακά παιχνίδια του τόπου μου». Στα πλαίσια αυτής της δραστηριότητας, μεταξύ των άλλων, θα συγκεντρώσουμε με τη μέθοδο της συνέντευξης πληροφορίες και παλιές φωτογραφίες. Αυτές τις φωτογραφίες θα τις σαρώσουμε, δηλαδή θα τις δώσουμε ψηφιακή μορφή, ενώ τα κείμενα θα τα γράψουμε στον Η/Υ και σταδιακά θα τα δημοσιοποιήσουμε, με σκοπό πρώτα απ’ όλα να τα γνωρίσει και η  τοπική κοινωνία, αλλά πολύ περισσότερο γιατί θέλουμε να παρακαλέσουμε όσους γνωρίζουν πρόσωπα, καταστάσεις ή άλλες πληροφορίες και θέλουν να μας βοηθήσουν,  να μας τις γνωστοποιήσουν στο τηλέφωνο 2462022511 ή στα e-mail mail@2dim-greven.gre.sch.gr  και karaliolio@sch.gr .   Σήμερα  στα  πλαίσια αυτής της δραστηριότητας, θα δημοσιοποιήσουμε δύο φωτογραφίες της πόλης των Γρεβενών η μία από το 1930 και η άλλη από το 1950 (τις φωτογραφίες έφερε και «σκανάρισε» η Ελισάβετ)

και την επιστολή της κ.  Μαρίας Καραγιάννη-Λιούζα για το πώς γιορταζόταν παλιότερα οι ονομαστικές εορτές (2 Νοεμβρίου 2012).

Ενθαρρύνοντας, την αξιόλογη προσπάθεια του πρώτου τμήματος της πέμπτης τάξης του 2ου Δημοτικού Σχολείου Γρεβενών, ως αναφορά «την ιστορία, τα ήθη και έθιμα του τόπου μου» παραθέτω ένα γραπτό κείμενό μου με θέμα «Ονομαστικές εορτές» που ο σύγχρονος πολιτισμός, η σύγχρονη κοινωνία μας τις έχει σχεδόν αφανίσει. Δείτε εδώ την επιστολή της κ.  Μαρίας Καραγιάννη-Λιούζα:

« ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ

     Στα πλαίσια των κοινωνικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων του τόπου μου, προέχουσα θέση ελάμβαναν οι ονομαστικές εορτές καθ΄όλη την διάρκεια του χρόνου, όπου τιμάται ο άγιος/η αγία με εξαίρεση τις χειμωνιάτικες ονομαστικές εορτές που ήταν και οι πιο ουσιαστικές.

Ο λαμπρός εορτασμός της ονομαστικής εορτής στον τόπο μου, αποτελούσε παράδοση σε αντίθεση με τα γενέθλια που ήταν στο περιθώριο.

Πρωταρχικό ρόλο στην  οικογένεια είχε η ονομαστική εορτή  του πατέρα, του παππού ή του εγγονού που συνήθως είχε το όνομά του.

Πολλές μέρες πιο πριν άρχιζαν οι προεργασίες για την ονομαστική γιορτή. Καθαρισμός του σπιτιού, άσπρισμα με ασβέστη, περιποίηση της αυλής, της αποθήκης ακόμη και τα κοτέτσια όλα έπρεπε να μοσχοβολούν.

Αν ήταν χειμώνας οι δουλειές γινόντουσαν πιο δύσκολα.

Οι σόμπες και τα μπουριά φρεσκοβαμμένα, τα ξύλα μπόλικα και τα μαγγάλια έτοιμα, εξάλλου οι πόρτες και οι εξώπορτες έπρεπε να είναι ανοιχτές διάπλατα (πόσες φορές με χιόνι, με παγωνιά)  για τους καλοδεχούμενους με μια ζεστή υποδοχή και πόσο μάλλον (όσο αυτό ήταν δυνατό) σε μια ζεστή σπιτική θαλπωρή.

Μια μέρα πριν, οι ετοιμασίες γινόταν πιο σχολαστικές. Η νοικοκυρά του σπιτιού έπρεπε να στρώσει το σπίτι με τα καλύτερα προικιά τα ασημοκεντημένα και ατλαζένια, να ετοιμάσει πλούσια και ποικίλα εδέσματα (ανάλογα βέβαια  και με το βιοτικό επίπεδο της κάθε οικογένειας).

Οι πίτες είχαν τον κύριο λόγο, οι τηγανιές, τα λουκάνικα, οι ντολμάδες, τα κάστανα, τα στραγάλια-σταφίδες, και από γλυκίσματα το φοντάν, το ρεβανί , ο μπακλαβάς ή το κανταΐφι, ανάλογα με την εποχή.

   Ανήμερα της εορτής όλη η οικογένεια στολισμένη, με άψογα καλοσιδερωμένα ρούχα, πήγαινε στην εκκλησία αφενός μεν, να λειτουργηθεί και αφετέρου, η παρουσία της να δώσει έναυσμα στους εκκλησιαζόμενους ότι εορτάζει και ότι δέχεται επισκέψεις.

Εδώ θα σημειώσω και κάτι αξιόλογο.

Πρωταρχικό ρόλο στην ονομαστική εορτή έπαιζε ο παπάς, ο οποίος καλούνταν μετά το πέρας της θείας λειτουργίας στο σπίτι του εορταζόμενου για να «σηκώσει το ύψωμα» .Διάβαζε ευχές, για όλα τα ζώντα πρόσωπα της οικογένειας, καθώς χάραζε τη λειτουργιά [το ύψωμα δηλαδή] και έδινε εγκάρδιες ευχές στον εορτάζοντα για χρόνια πολλά!

      Οι ονομαστικές εορτές  ήταν ένα μέσο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Εκεί τους δίνονταν η ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις σε θέματα εργασίας, φιλίας, συνοικεσίων, πολιτικών αντιλήψεων, μόδας, ακόμη και να πλουτίσουν τις γνώσεις τους μαθαίνοντας τα νέα της χώρας ή του εξωτερικού αφού τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σχεδόν εξέλιπαν. Και όλα αυτά μέσα σε μια ατμόσφαιρα ανέφελης οικειότητας, αγάπης, αλληλεγγύης και πάνω απ΄όλα ανθρωπιάς.

Και η ζεστή ανθρώπινη σχέση  δυνάμωνε ακόμη πιο πολύ μέσα από το τραγούδι, το χορό και το φαγοπότι.

Και δεν ήταν λίγες οι φορές που οι οργανοπαίχτες   έπαιζαν κι αυτοί το δικό τους ρόλο πηγαίνοντας τραγουδώντας (με τη δική τους χαρακτηριστική φωνή) σε κάθε εορταζόμενο δίνοντας την καλύτερη νότα χαράς με το βιολί, το κλαρίνο και το ακορντεόν και τους παραδοσιακούς στίχους…σ΄αυτό το σπίτι πούρθαμε κέρνα μας, κέρνα μας να φάμε και να πιούμε άντε να κερνάς να καλοπερνάς…    

     Να σημειώσω και κάτι ακόμη αξιόλογο.

Από τις ονομαστικές εορτές δεν έλειπαν ούτε οι ξενιτεμένοι (συγγενείς και φίλοι) που κι αυτοί με τον τρόπο τους έδιναν το παρόν είτε με όμορφες κάρτες με πολλές  εγκάρδιες ευχές που καμιά φορά ερχόντουσαν και καθυστερημένα λόγω φόρτου εργασίας των ταχυδρομείων, είτε με τηλεγραφήματα  λιτά και απέριττα, «ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ»  στοπ ….   Ευχαριστώ  Μαρία Καραγιάννη-Λιούζα»